Groteskowe animacje z pierwszej połowy XIX w.

 

W 1832 r. belgijski fizyk Joseph Plateau wynalazł fenakistiskop, czyli opartą na efekcie stroboskopowym optyczną zabawkę, która była pierwszym na świecie urządzeniem dającym iluzję ruchomych obrazków. Składała się ona z drążka oraz umieszczonej na nim papierowej tarczy, na której znajdowały się przedzielone niewielkimi rozcięciami rysunki ukazujące kolejne etapy ruchu. Aby uzyskać efekt iluzji, należało wprawić tarczę w ruch i patrzeć przez rozcięcia na odbicie rysunków w lustrze.

Kiedy zabawka trafiła na rynek, zdobyła sporą popularność. Po kilku latach została jednak wyparta przez zoetrop, czyli urządzenie opatentowane w 1834 r. przez brytyjskiego matematyka Williama George’a Hornera, który rozwinął i udoskonalił pomysł Plateau. Polegało to na tym, że rysunki umieścił on wewnątrz cylindra z naciętymi szczelinami, dzięki czemu z urządzenia mogło naraz korzystać więcej osób.

Bez względu jednak na to czy mowa o fenakistiskopie czy o zostropie, to animacje w obu tych przypadkach były tak samo niezwykłe - często dziwaczne, hipnotyzujące i psychodeliczne. Można się o tym przekonać, dzięki staraniom kolekcjonera Richarda Blazera, który od ponad trzydziestu lat zbiera stare optyczne zabawki. W ostatnim czasie zaczął on digitalizować animacje ze swoich zbiorów i umieszczać je w formie gifów na blogu. Oto ich wybór.

Fenakistiskop

 

Zoetrop